Mostar, doğal güzellikler içerisine serpilmiş Osmanlı Döneminden kalma eserleriyle ünlü. Balkanlar’da görülmesi gereken en nefis şehirlerden biri. Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayreddin’in eseri olan ünlü Mostar Köprüsü ile Bosna-Hersek‘in ve Balkan coğrafyasının en çok ziyaretçi ağırlayan şehirlerinden Mostar, aynı zamanda Bosna Hersek iç savaşının sembol noktalarından biri.

Neretva Nehrinin iki yanına kurulu olan şehir, çok kültürlü kimliği ile farklı inanç, etnik köken ve düşünceden binlerce insanın bir arada yaşadığı, geleneksel yapıları, hareketli dar sokakları ile çok güzel bir Balkan şehri. Fatih Sultan Mehmet zamanında Osmanlı topraklarına katılmış Mostar, bu dönemde Köprühisar olarak adlandırılmış.

Mostar, Neretva Nehri boyunca kurulu, UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer alan tarihi bir Bosna-Hersek şehri. Adriyatik Denizi ile Balkanları bağlayan yol üzerinde bulunan kent, doğal güzellikler içerisine serpilmiş Osmanlı eserleriyle ünlü bir ressamın elinden çıkmış tarihi bir gravür gibi görünüyor.

Bosna-Hersek’in Hersek bölgesinin en büyük yerleşim yeri olan Mostar’ın isminde yer alan ‘Most’ Boşnak dilinde köprü anlamına geliyor. ‘Stari Most’ ise eski köprü, Mostar ise ‘köprü tutan-köprü koruyucusu’ anlamına geliyor. Taş evleri, ahşap konakları, geleneksel el sanatlarının icra edildiği tarihi çarşısı, yemyeşil doğası ve turkuaz renkli serin sularıyla her türlü övgüyü hakkeden bir şehir.

Şehirde yapılan arkeolojik kazılarda Humet Tepesi ve Velez Dağı arasında, Neretva Nehrinin iki yakasında da tarih öncesi dönemlerden beri insan yerleşimi olduğu tespit edilmiş. Orta çağ döneminde Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan şehirle ilgili günümüze bu dönemden ulaşmayı başaran kaynak maalesef sınırlı.

Mostar isminin ilk kez geçtiği tespit edilebilen en eski kaynak ise 1474 yılına uzanıyor. Mostar, Osmanlının egemenliğinde, Adriyatik kıyısındaki limanlar ile Bosna’nın iç kesimindeki ticaret yollarının merkezinde konumlandığından hızla gelişme göstermiş. Evliya Çelebi, ünlü Seyahatnamesinde, Mostar’da Osmanlı yapısı olan 53 mahalle, 3 bin ev, 359 dükkân, 45 cami saydığını yazar.

Bosna-Hersek İç Savaşında büyük zarar gören Mostar’da şehre ismini veren köprü Hırvatlar tarafından yıkıldı. Savaş sırasında şehrin etnik yapısı değişirken, Müslümanlar şehrin doğusunda, Hırvatlar ise şehrin batısında yaşamaya başladı. Yıkılan Mostar Köprüsü, savaşın ardından ABD, Türkiye, Hollanda, İtalya ve Hırvatistan’ın katkılarıyla bir Türk şirketi tarafından yeniden inşa edildi.

Mostar’da 2013 yılında yapılan nüfus sayımına göre şehrin toplam nüfusu 105 bin. Nüfusun yüzde 48.4’ü Hırvatlar, yüzde 44.1’i Boşnaklar, yüde 4.1’i ise Sırplardan oluşuyor. Mostar, Bosna-Hersek topraklarındaki en yüksek Hırvat nüfusu ev sahipliği yapan yerleşim yeri.